ベルトラミの公式
関数 $f$ が $x$ を陽にもっていない場合のオイラーの方程式を,ベルトラミの公式と呼ぶ.
$f=f(y, y')$ とする.
\[ \frac{df}{dx}=\left(\frac{\partial f}{\partial y}\right)\left(\frac{dy}{dx}\right)+\left(\frac{\partial f}{\partial y'}\right)\left(\frac{dy'}{dx}\right) \]
また,オイラーの方程式に $\displaystyle y'=\frac{dy}{dx}$ をかけると
\[ y'\frac{\partial f}{\partial y}-y'\frac{d}{dx}\left(\frac{\partial f}{\partial y'}\right)=0 \]
上の二つの式から $\displaystyle y'\frac{\partial f}{\partial y}$ を消去し,積の微分公式を用いると
\begin{align*}
\frac{df}{dx} & =y'\frac{d}{dx}\left(\frac{\partial f}{\partial y'}\right)+\left(\frac{\partial f}{\partial y'}\right)\left(\frac{dy'}{dx}\right) \\
& =\frac{d}{dx}\left\{y'\cdot\left(\frac{\partial f}{\partial y'}\right)\right\}
\end{align*}
すなわち
\[ \frac{d}{dx}\left\{f-y'\cdot\left(\frac{\partial f}{\partial y'}\right)\right\}=0 \]
となり
\[ f-y'\cdot\left(\frac{\partial f}{\partial y'}\right)=C~~(定数) \]
が導かれる.これをベルトラミの公式と呼ぶ.